ลูกเราจะเป็นโรคแพ้โปรตีนนมวัวไหมนะ?

โรคแพ้โปรตีนนมวัว (Cow Milk Protein Allergy)

คือ อาการผิดปกติที่เกิดจากปฏิกิริยาภูมิคุ้มกันของร่างกาย หลังการรับประทานนม ซึ่งมีอาการแสดงได้หลายรูปแบบ

• พบได้บ่อยแค่ไหน?

จากการสำรวจในต่างประเทศพบร้อยละ 0.5-5.4 ส่วนในประเทศไทยอาจพบร้อยละ 1.7-11

• เกิดขึ้นได้อย่างไร?

สาเหตุของการเกิดโรคแพ้โปรตีนนมวัวมีด้วยกันหลายสาเหตุ ได้แก่

1) พันธุกรรม เช่น ถ้าพ่อหรือแม่เป็นภูมิแพ้ โอกาสที่ลูกจะเป็นภูมิแพ้ พบถึงร้อยละ 30-50  แต่ถ้าทั้งพ่อและแม่เป็นภูมิแพ้ โอกาสที่จะลูกจะเป็นภูมิแพ้ เพิ่มเป็นร้อยละ 60-70 เลยทีเดียว

2) สิ่งแวดล้อม พบว่าสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวข้องทั้งระหว่างตั้งครรภ์ แรกคลอด หลังคลอด ล้วนมีปัจจัยที่ส่งเสริมให้เกิดภูมิแพ้ได้ เช่น การได้รับสารก่อภูมิแพ้ตั้งแต่อยู่ในครรภ์แม่ การได้รับควันบุหรี่ทั้งระหว่างตั้งครรภ์หรือหลังคลอด เป็นต้น

• อาการของโรคแพ้โปรตีนนมวัวมีอะไรบ้าง?

อาการแพ้นมวัวมีได้หลายรูปแบบ ได้แก่

1) ระบบทางเดินหายใจ เช่น น้ำมูกเรื้อรัง, คัดจมูก, หอบหืด, เสมหะมาก, ไอเป็นเลือด

2) ระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องเสีย, อาเจียน, ท้องผูก, ปวดท้อง, ถ่ายเป็นเลือด 

3) ระบบผิวหนัง เช่น ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง, ลมพิษ

4) อาการอื่นๆ เช่น น้ำหนักไม่ขึ้น

• วินิจฉัยได้อย่างไร?

การวินิจฉัยโรคแพ้โปรตีนนมวัวอาศัยทั้งการซักประวัติ ตรวจร่างกายและการตรวจเพิ่มเติม ซึ่งประวัติที่สำคัญ ได้แก่ อายุที่เริ่มมีอาการ, อาการและอาการแสดง, ปริมาณและชนิดของนมวัวที่รับประทานแล้วเกิดอาการ, ระยะเวลาและอาการที่เกิดหลังรับประทานนมวัว, ประวัติโรคภูมิแพ้ทั้งของผู้ป่วยและครอบครัว, ประวัติการเจริญเติบโต รวมถึงปริมาณและชนิดของนมวัวที่มารดารับประทานขณะตั้งครรภ์และให้นมบุตร

ส่วนการตรวจเพิ่มเติมทำได้หลายวิธีด้วยกัน เช่น การทดสอบทางผิวหนัง, การหาระดับภูมิต่อต้านต่ออาหาร, การตรวจหาเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิด eosinophil หรือ การให้ผู้ป่วยงดและลองรับประทานนมวัว เป็นต้น

• การดูแลรักษาทำได้อย่างไร?

สิ่งสำคัญ คือ การงดและหลีกเลี่ยงนมวัว โดยรับประทานนมมารดาหรือเลือกใช้นมสูตรพิเศษสำหรับการรักษาผู้ป่วยแพ้นมวัวเท่านั้น นอกจากนี้จะต้องหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์จากนมวัวด้วย เช่น เนย, ชีส, ครีมและครีมปรุงแต่ง, น้ำมันเนย, นมเปรี้ยว, เครื่องดื่มและไอศกรีมผสมนม (โอวัลติน, โกโก้, ช็อคโกแลต), ขนมปังและเบเกอร์รี่ เป็นต้น

• โรคแพ้โปรตีนนมวัวสามารถหายได้หรือไม่?

การแพ้นมวัว ส่วนใหญ่เกิดในช่วงวัยทารกโดยเฉพาะช่วง 1 ขวบปีแรกและอาการจะดีขึ้นจนหายขาดได้เมื่อเด็กโตขึ้น พบว่าเกือบครึ่งหนึ่งจะหายตอนอายุ 1 ปี, เมื่ออายุ 2 ปี จะพบเพิ่มเป็นสองในสาม และ อายุ 3-5 ปี จะพบว่าหายขาดถึงร้อยละ 90

• ป้องกันได้อย่างไร?

ในปัจจุบันคำแนะนำสำหรับการป้องกันการเกิดภูมิแพ้นั้น เน้นในเรื่องของการได้รับนมแม่ในช่วง 6 เดือนแรก ถ้าเป็นเด็กทั่วไปหากจำเป็นต้องใช้นมเสริมสามารถใช้นมวัวได้ตามปกติ ส่วนเด็กที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงในการเกิดโรคภูมิแพ้และไม่สามารถให้นมแม่ได้ ถ้าต้องการนมเสริมก่อนอายุ 4 เดือนควรเป็นนมในกลุ่ม partial/extensive hydrolysate นอกจากนี้หญิงตั้งครรภ์และพ่อแม่ควรหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่หรือใกล้ชิดผู้สูบบุหรี่

โดย นพ.วรุตม์ ทองใบ

***หากคุณมีข้อสงสัยหรือปัญหาสุขภาพ สามารถสอบถามคุณหมอเพิ่มเติมได้ง่ายๆ โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายใดๆ คลิกที่นี่ เพื่อ log in แล้วพิมพ์คำถามของคุณ หลังจากนั้นรอรับคำตอบทาง email โดยเราจะมีทีมแพทย์เฉพาะทางที่ตรงกับปัญหาของคุณมากที่สุด เพื่อตอบคำถามนั้นๆ